Mga sobre

Mga sobre

Ni Elaine Grace Lape

Napuslan ko sa gihapon ang mga dahon sa basahong wala na matagad. Gigunting ug gipapilit ko sa tabas nga uyon sa akong laraw.

Ang sobre ilabi na ang usa nga gi-recycle maoy hinagoang biste sa sulat nga nagpasundayag sa kaimportante sa tawong atong padalhan niini bisan kon dili na nato hilakbitag bugna sa sulat ang alang nato nahisakop sa pagbating malisod ipadayag.

Angay upod mag-amping sa pagpili sa mga dahon nga gamiton ug likayan ang paggamit sa papel nga hilabihan nang hugawa, dalaga ug dunota, basin unyag mausik lang ang atong panahon ug kahago sa paghimog sobre kay mga langaw lang ang may kadasig sa paghatod, ug lud-on pa unya hinoon ang makadawat. Maayo upod i-recycle ang mga papel o dahon sa basahon nga gamiton aron malimpyo ug masaan-hulma ngadto sa gusto tang gibag-on (kanang madutlan pa usab sa atong gunting) una himoong sapot sa suwat.

Niining mugnaa buot ko lang ipaambit ang akong pahiyom nga nag-agni usab sa uban diha sa simpleng paagi sa pagtibhang sa daghang sagbot ug polusyon nga padayong mibara ug inanayng mihilo sa tutonlan, kaugatan ug ubang sistema sa kalikopan.   

Pulseras ug Armlet

Ang Pulseras

Ni Elaine Grace Lape

Himo sa mga lugas sa lobitos ug dakong kabhang sa kinhason nga gihiusa sa tangsi.

Nganong gimugna ko kini? Giluwas ko lang usab ang usa ka shell nga kanhi kabahin ug bugtong nahibilin sa usa ka dekorasyon nga nadawat-hinatag ngadto sa akong inahan kapin sa napulo ka tuig na ang milabay.

Ang maong shell sa pusod sa pulseras maoy dayan-dayan sa pulso nga gihimo kong timaan ug kapanig-ingnan sa kasingkasing nga padayong nagsalbar sa daghang maayong handomanan sa kinabuhi sa tawo nga angay sa pagtipig. Gihawiran-likosan ko kini sa mga lugas sa lobitos sa nagkalain-laing bulok- nga mao usab ang mabulokong kutay sa higayon ug birtud sa mga linalang nga naangkla sa maong halandomong handurawan nga angay sa pagsil-ip.

Kon ang usa ka relo de pulso nagtug-an kanako sa oras ug minuto sa matag susi ko niini apan kining pulseras nagsaysay kanako sa kanunay sa bili sa usa ka butang hinatag ug gipasalamatan, bili sa pagsalbar ug pagtipig ug bili sa pagtubag sa hagit sa kapanahonan.

Ang Armlet

Ni Elaine Grace Lape

Giandam kong mga dapat ang usa ka elastic band nga kabahin sa gubang bag, mga aksesorya sa natam-ok nga paris sa sapatos, usa ka aksesorya sa blusa sa akong inahan nga iyang gipatuyog tangtang nako kay wala niya hiuyoni ug hilo nga gitusok sa mata sa dagom.

Gipanaw ko ang bag-ong kalibotan ug gibalik-baktas ang daan diha sa akong hunahuna lamang aron hikaplagan ang arang mahimo sa maong mga dapat nga naandam.

Bugtong ideya lamang ang akong nananaw gikan sa ibabaw sa usa ka piramid sa akong imahinasyon- ang usa ka armlet. Hayan tungod kay malingaw kaayo ang akong mga mata samtang magtan-aw niini nga ipangsul-ob sa mga Ehiptohanon kaniadto busa naporma ko ang akong armlet. Nahimo usab kining kabahin sa atong kultura, sa wala pa motungha ang mga Espanyol may mga lumad sa Pilipinas nang nanagsul-ob og bulawang armlets. Niining mugna nalipat-balhin ko ang pagtagad sa mga mata sa tawo nga nagsud-ong ngadto sa dayan-dayan inay sa daw pang-wrestling nakong bukton.

Purong-pandong

Purong-pandong 1

Ni Elaine Grace Lape

Hinimo sa butones, mga lobitos ug tipik  sa nangaputol nga mga kulintas ug bracelet. Gipangtuhog ko ang tanan sa dagom ug igtatanod ug gipatapot ngadto sa panapton.

Nalangkit ang  pagpandong o pagpurong og headdress sa pamiste ug pagtoo o kultura sa lain-laing hugpong-etniko ug kaliwatan. Sa biblikanhong panahon ilabi na sa Mediteranyo, ang pagpandong sa mga babaye nalambigit usab sa ilang pagdawat, pagtamod ug pag-isip sa mga lalaki isip dominante o labawng mga linalang.

Kining purong-pandong alang nako isip babaye, maoy usa sa mga butang nagbugkos sa akong respeto sa lain-laing kultura, sa kanhiay ug kontemporaryong pag-isip sa kababayen-an sa ilang estado sa katilingban.

Nganong gimugna ko kini? May mga higayong buot ko lang gayod nga magpurong-pandong, dili lamang aron hiambitan ko ang giingon nilang 'garbo sa usa ka babaye nga nagpandong o nagbronda sa iyang pagsimba,' kondili aron usab maehersisyo ko ang akong katungod sa pagsul-ob sa buot kong isul-ob- usa ka igsusul-ob nga alang nako dili malaw-ay ug hawa sa katuyoang makigpangka sa agtang ni mangawras sa prinsipyo ug pagtoo sa uban nga may ilang ugdang nga rason sa pagpurong-pandong. Hinoon, di ko sudlan ang mga simbahanan nga magpandong og ingon niini, ipatigbabaw ko sa gihapon ang pagtamod sa maong mga dapit.

Niining pandong ug sa pagsul-ob ko niini, wa ko sagopa ang pagtoo sa mga babaye kaniadto nga ang mga lalaki maoy hinangad nga mga linalang ni wala ko isipa nga ang mga babaye maoy mas angayan sa pagtuboy. Nakapadasig kining butanga, higayona ug paagiha kanako aron ikapasigarbo ko ang akong pagtoo isip babaye- nga ako may patas nga katungod sa akong mga isigka babaye ug may tupong nga katungod sa mga lalaki aron sama nila kapamatud-an ko usab ang akong kaugalingon kon unsa ang mahimo kong layaton o kab-oton ug kon unsa ang angay nga pagtan-aw nako kutob sa panahong tumoy sa akong paglungtad.

Kining purong-pandong mahimo usab nga itakgos sa hawak, bat-ang ug abagahan- maoy bag-o kong nadiskobre nga ikailin-ilin sa paggamit.

Purong-pandong 2

Ni Elaine Grace Lape

Himo sa mga nasa, lobitos ug aksesorya sa putol nga mga kulintas ug bracelet.

Ang mahinungdanon nako niining mugnaa mao ang pagsalbar sa mga nasa nga kabahin sa nangaputol ug nangatam-ok namong mga kurtina- tinuhog ug lunlon mga nasa lamang, sa kaniadto.

May limbatianong bili kanako ang lusok sa mga kabhang sa kinhasong igtutuhog nga nahimong bahin sa kutay sa among higayon ug kinabuhi niadto busa di ko masalikway ang ideya alang sa magagmayng mga kahimoan gamit ang mga kabhang sa kinhason.

Ang matag lugas sa maong mga kabhang, maoy mga singot sa akong inahan niadtong higayon sa iyang kinabuhi diin ang kugihan niyang mga kamot naghinlo sa mga nasa ug nagsugkay-sangag sa mga sigay tultol sa banagbanag anus-a nagsambog pa ang kahayag ug kadulom ngadto sa usa ka malaomong templa.

Diha sa pagsud-ong o pagsul-ob ko niini, mahinumdoman ug mapahimug-atan kong dinihogan ako sa kahago sa akong mga ginikanan kansang mga singot midagayday ngadto sa daghanang lusok sa solidong mga pangandoy ug malimpyong mga tinguha.

Reuse-a-ball parol

Ang reuse-a-ball parol

Ni Elaine Grace Lape

Mugna kini sa laing biya nga bola, mga aksesorya sa bag, pugong sa buhok, butones, borlas, throwaway cups, ubang kagamitang plastik nga napunit ug tangsi o igtatanod sa dakong dagom.

Wala ko lang gihapon hiposa kining parol o reused-a-ball lantern nga gihimo ko sa nagsingabot ang Pasko kaniadto. Gipasagdan ko lang gihapon kining manghawid sa dakong braso sa punoan sa mangga o kon sa asang kahoya ko kini pakupti. Bisan pa sa pagka bulingon ug pagka samaron na niini, giisip ko gihapon kining kabahin sa akong reused collection.

Matuod nga ang diwa sa Pasko wala misulod ug mipasundayag sa mga dayan-dayan sa kapaskohan apan kining parol ug ang sama niining mga simbolo, usahay mopukaw sa akong kahiamgo ug mopahinumdom kanako sa akong kalambigitan sa kalibotan ug sa tiunay nga kahulogan sa Pasko  diha sa matag adlaw. Giisip  ko usab kining usa ka bitoong mikunsad sa among tugkaran ug mipasinati kanako og tipik sa positibong kalangkoban nga mabatyagan diha sa pagsud-ong sa tinuod nga kabugwason.

Ang laing dagway luyo niining parol mao ang dagway nga nag-awhag sa makanunayong pag-reuse ug pagresiklo.

Reuse-a-ball bag

Reuse-a-ball bag

 Elaine Grace Lape

Matataw nga gama kini sa bola (busloton, kulang sa pagtagad o wala na matagad), mga aksesorya sa bag, blusa, liston sa sapatos, lobitos, puntas ug tangsi o igtatanod sa dakong dagom.

Nganong gimugna ko kini? Gimugna ko kini tungod kay- una, buot ko kining gamiton ug nagamit ko gayod kini sa pipila ka higayon na. Nananaw kong labing maayo nga kon magmugna og usa ka butang kanang butang nga mapahimuslan da unya ug sa kanunay kay kondili lang gihapon kini magsilbi, hayan magdugang lang kini sa mga tam-ok sa suok. Ang ikaduhang rason, tungod kay nakalingaw nako ang maong pagkuri-kuri- kalingaw nga libre lang makuha diha sa mga simpleng butang-tinubdan apan dili kabugtian og salapi ug labaw sa tanan dili buhisanan, bisan kon ang maong gimbuhaton milut-od sa daghang gimbuhaton niadtong higayona ug bisan kon ang recycla-ball bag dili maangayan sa panan-aw sa uban. Ang ikatulo, tungod kay buot kong makadaginot. Nabana-bana ko sa sinugdan pa lang nga dili ko makagasto og dako kon di man makalugnot ug makagasto gayod. Giagad ko lang usab ang ubang kinahanglanon sa unsa mang hiniposang mga materyales o aksesorya aduna ako nga mahimong idapat sa nahunahunaang buhaton-usbon. Kon makagasto pa unta kog dako sa akong pagkalkulo niadto, ihiklin ko na lang kadtong pipila ka pisos nga akong nagastos dili aron matay-an o magum-os kondili aron ipalit ko na lang og bag-ong bag kon mokabat na sa giapas nga kantidad ang mahipos.

Tapos sa makalipong tuyok sa pagsuhid ug higayon, sa makadaghang pagpauntol-sukod sa pasensiya ug pagpatunga-tidlom sa dagom, natahi ko ang bag-ong dagway sa kausaban ug napasa ang bag-ong kahimtang sa usa ka butang gikan sa pagka tinam-ok nga bola ngadto sa pagka reused-a-ball bag. Ang kanhi pagkadulaan niini nagpabilin sa gihapon diha sa mga bola sa panan-aw sa uban ilabi na sa kabataang nakakita na niining apan alang nako, ang bag-ong kagamitan niini isip sudlanan, tipiganan o bag maoy pulos nga magpadayon sa pagligid sa panaw sa kanhi dulaan. Hayan ugma lahi na usab ang kapuslanan niini, kon hitugpahan o maigo sa laing puntos sa kausaban ang hunahuna ning magmumugna.