abaka- (Tag) abaka- (Eng) abaca; Manila hemp- Musa textilis Nee
abo- pulbos nga nahibilin sa sunog o pagsunog; agiw; kapanig-ingnan sa butang nakawang o nawad-ag bili- (Tag) abo; titis- (Eng) ash- (Dutch) as
abokado- bungahoy nga kaamgid og porma sa peras- (Tag) abokado- (Eng) avocado; avocado pear; alligator pear- (Du) avocado- (Sp) aguacate- Persea americana
abogado- manlalaban- (Tag) abogado; manananggol- (Eng) lawyer; attorney- (Du) advocaat
abrigana- pagkaong pampagana ug angay lang nga maunang idalit sa tingkaon o piging- (Tag) pampagana- (Eng) appetizer- (Du) aperitief
abstrakto- di-mahikap; walay pisikal nga paglungtad o hulma- (Tag) abstrakto; aliban; basal- (Eng) abstract
abunda- dagaya; buhong; naghingapin- (Tag) sagana; hitik; pasasa- (Eng) abundant; plentiful; prosperous- (Du) overvloed
agil- panghimungot; pangbarbas; labaha- (Tag) pang-ahit; labaha- (Eng) razor
agungal- pakaw- (Tag) busal- (Eng) corncob- (Du) maiskolf
albino- ang tawo nga may albinismo; ang hayop o tanom nga may sukwahing bulok sa kinaiyanhon niini- (Tag) albino; anak-araw; sarka- (Eng) albino- (Du) albino
albinismo- nasunod nga henetikanhong abnormalidad diin ang panit, buhok ug mga mata sa usa ka tawo nakulangan sa kinaiyanhong mga bulok kaha walay melanin- (Tag) albinismo- (Eng) albinism
Alemanya- yuta sa mga Aleman- (Tag) Alemanya- (Eng) Germany- (Du) Duitsland
alho- panglubok- (Tag) halo; pambayo- (Eng) pestle- (Du) stamper
alimyon- kahumot; kaamyon; alisbo- (Tag) halimuyak; halimunmon; halimuymoy; bango; samyo- (Eng) fragrance; redolence; aroma- (Du) geur
alpabeto- pulong gikan sa alpa (alpha) ug beta- ang nag-unang duha ka titik sa alpabetong Griyego; abakada- (Tag) alpabeto; abakada- (Eng) alphabet- (Du) alfabet
alpombra- hapin sa salog- (Tag) alpombra- (Eng) carpet- (Du) tapijt
altar- kanhi dapit sunoganan sa ihalad ngadto sa Diyos; dapit sa sakripisyo; halaran; talad sa Diyos; alampoanan- (Tag) altar; dalanginan; dambana- (Eng) altar- (Du) altaar
andana- panalganan; salog o hut-ong sa salog; hunta-hunta- (Tag) palapag; lapag; sahig- (Eng) story; floor- (Du) verdieping
anghel- manulonda; ; mensahero sa Diyos; espirituhanong binuhat; sa Kasulatanhong panahon kini mipakita sa pipila diha sa panagway sa tawo nga may mga pako; sa Katolikanhong pagtuo nabahin ang mga anghel sa siyam ka koro: mga anghel, arkanghel, prinsipado, gahom, birtud, dominasiyon, trono, kerubin ug serapin- (Tag) anghel- (Eng) angel- (Dutch) engel
aninipot- (Tag) alitaptap- (Eng) firefly; lightning bug; glowworm- (Du) vuurvliegje; glimworm
anlalabaw- dalagangan; ikatulo o taliwalang tudlo sa kamot- (Tag) hinlalato- (Eng) middle finger
antropolohiya- (Tag) antropolohiya; palatanhan- (Eng) anthropology- (Du) antropologie
apan- pero; sa kasukwahi; depekto- (Tag) pero; ngunit; datapwa; depekto; kapintasan- (Eng) but; defect; flaw
asno- hayop nga kaamgid apan mas gamay kaysa kabayo; asna kon baye ug polyino kon nati- (Tag) asno; buriko; humento- (Eng) ass; donkey; burro; jackass- (Du) ezel
asupre- gituohan sa kanhiay o kasulatanhong panahon nga makahinlo sa kuwartong giisip nga nahugawan kay gibutangan og patayng lawas; sangkap sa paggamag sabon, posporo, pabuto, abuno ubp.- (Tag) asupre, malilang, sangyawa, sulpur- (Eng) sulfur; brimstone- (Du) sulphur
atabay- pinatuyo ug dakong lungag katimbaan o kakawsan og tubig; tabay- (Tag) balon- (Eng) well
baktin- masuso o gamay pa nga baboy- (Tag) biik; buwik; bulaw; kulig- (Eng) piglet; suckling; shoat- (Du) big
bakuna- ang tigpanalipod nga mga kagaw o sundalo sa lawas nga ikabalhin sa tawo sa artipisyal nga paagi o pag-inyeksiyon- (Tag) bakuna- (Eng) vaccine; inoculant- (Du) vaccin
bakya- pares nga sapin sa tiil nga gama sa kahoy- (Tag) bakya; suwekos- (Eng) wooden clogs; wooden shoes
bairan- batong panghait sa hinagibang pangputol; sam-iran- (Tag) batong patalasan; hasaan- (Eng) whetstone; hone- (Du) slijpsteen
balanghoy- kamoteng kahoy- (Tag) kamoteng-kahoy- (Eng) cassava- Manihot esculenta
balitaw- gikan sa mga pulong balse ug tawo o sayaw sa katawhan- (Tag) balitaw- (Eng) a kind of folk dance
bantawan- entablado; tablado- (Tag) tanghalan; entablado- (Eng) stage- (Du) stage
baslayan- sudlanan sa mga udyong- (Tag) lalagyan ng mga palaso- (Eng) quiver- (Du) pijlkoker
bayente- kawhaan- (Tag) dalawampu- (Eng) twenty- (Du) twintig
bentana- tamboanan- (Tag) bintana; durungawan- (Eng) window- (Du) raam
bitok- ulod sa tinai- (Tag) bulating parasito; ulyabid; ulay; tiwa- (Eng) intestinal worm; helminth; endoparasite; trichuris; tapeworm; hookworm; ascaris- (Du) lintworm
Biyernes- ikaunom nga adlaw sa semana; gihingalan-pahinungod sa planetang Benus; Adlawng Igpapahulay sa mga Muslim- (Tag) Biyernes- (Eng) Friday- (Du) Vrijdag- (Sp) Viernes
biyuda- balo nga babaye- (Tag) biyuda; balo o baong babae- (Eng) widow- (Du) weduwe
biyudo- balo nga lalaki- (Tag) biyudo; balo o baong lalaki- (Eng) widower- (Du) weduwnaar
bugay- dote- (Tag) bigay-kaya; dote; ubad; pasalap- (Eng) dowry- (Du) bruidsschat
bugsay- gaod; gayong- (Tag) gaod; sagwan- (Eng) paddle; oar- (Du) roeiriem
bulkan- bungtod nga may baba ug posibleng mobuto agad sa matang niini; pulong hayan nagagikan sa Vulcano- ang bungtod nga gituohang salsalanan ni Vulcan, ang diyos sa kalayo ug mga panday sa puthaw sa mga Romano kaniadto- (Tag) bulkan- (Eng) volcano- (Du) vulkaan
busog- hinagibang busogon ug paris sa udyong; nakabatyag og kapuno sa tiyan o kargado sa kinaon ang tinai- (Tag) busog- (Eng) bow; full- (Du) boog
buwahan- lansones- (Tag) lansones- (Eng) lanzones (the queen of Philippine fruits)- Lansium domesticum
buwitre- dakong laanggam nga mokaon og nangadugtang unod o patayng mga lawas sa hayop ug tawo; kapanig-ingnan sa tawong tig-arkila og ikauban aron pagtagbaw sa kahangol sa unod- (Tag) buwitre- (Eng) vulture- (Du) gier
kabaw- hayop nga larawan sa kakugi ug paningkamot- (Tag) kalabaw; damulag; anuwang; kalakian(lalaki at pang-araro); bulo- (Eng) carabao; water buffalo- Bubalus bubalis carabanesis
kahayag- gihatag sa natural o artipisyal nga dan-ag- (Tag) liwanag- (Eng) light
kamunggay- (Tag) malunggay- (Eng) horseradish tree; ben oil tree- Moringa oleifera
kangitngit- ang modangat kon halayo o walay dan-ag kaha nasalipdan ang tinubdan niini; kangiob; kadulom- (Tag) karimlan; kadiliman- (Eng) darkness; murkiness- (Du) het donker
kasilyas- pansayan- (Tag) kasilyas; palikuran; kubeta- (Eng) toilet- (Du) toilet
kolehiyo- (Tag) kolehiyo; dalubhasaan- (Eng) college- (Du) college
koneho- (Tag) kuneho- (Eng) rabbit; coney; rock badger- (Du) konijn
kordero- nating karnero- (Tag) kordero- (Eng) lamb; lambkin; cosset- (Du) lam
danggas- kainit sa lawas nga labaw og diyutay sa normal nga temperatura niini- (Tag) sinat- (Eng) slight fever
diyosa- babayeng katumbas sa diyos- (Tag) diyosa- (Eng) goddess- (Du) godin
Domingo- unang adlaw sa semana; Adlawng Igpapahulay sa kadaghanang Kristohanon isip pagpahamug-at sa samang adlaw nga pagkabanhaw ni Jesus- (Tag) Linggo- (Eng) Sunday- (Du) Zondag- (Sp) Domingo
ebano- kahoy kansang gawas nga bahin mahumok ug maputi apan ang sulod niini magahi o malig-on ug lugong tabunon ngadto sa itom; kahoyng pangkulit; maitom- (Tag) ebano; maitim- (Eng) ebony; ebon- (Du) ebbenhout
elepante- dakong mananap nga may trompa ug mga tangong garing o hilaw nga garing; hayop gibansay sa mabug-at nga pagpangarga, gigamit sa mga parada ug sirko ug kaniadto gipahimuslan sa panggubatan- (Tag) elepante; gadya- (Eng) elephant; pachyderm- (Du) olifant- (Sp) el elepante
esposa- asawa; kapikas sa bana; ginang- (Tag) asawang babae; may-bahay; ginang- (Eng) wife; spouse- (Du) echtgenote
esposo- bana; kapikas sa asawa- (Tag) asawang lalaki; bana- (Eng) husband; spouse- (Du) echtgenoot
gapasan- udyong- (Tag) palaso; tunod- (Eng) arrow; shaft- (Du) pijl
garing- puti og magahing substansiyang naporma ug nagagikan sa tango sa elepante; gam-onog bola sa bilyar, tekla sa piyano ubp; ikanapulog upat nga kasumaran sa kaminyoon; maputi o dalagon nga kaputi- (Tag) garing; marpil- (Eng) ivory- (Du) ivoor
gihay- kabahin sa buwak nga makadanig mga insekto ug panan-aw sa tawo(Tag) talutot; petalo- Eng) petal- (Du) bloemblad
hilanat- pagsaka sa temperatura sa lawas timaan sa nakasulod nga kagaw o balatian- (Tag) lagnat- (Eng) fever- (Du) koorts
hilo- (Tag) lason- (Eng) poison- (Du) vergif
hubag- impeksiyon dala sa kagaw nga mosangpot sa pagpamula ug gahi ngadto sa humok nga pag-ugdo sa panit- (Tag) pigsa- (Eng) boil; furuncle- (Du) zweer; steenpuist
Huwebes- ikalimang adlaw sa semana; gihingalan-pahinungod sa planetang Hupiter- (Tag) Huwebes- (Eng) Thursday- (Du) Donderdag- (Sp) Jueves
importante- hinungdanon; bililhon- (Tag) importante; mahalaga; pangunahin- (Eng) important- (Du) belangrijk
iring- mananap nga mungiyaw- (Tag) pusa; kuting (pusang-munti)- (Eng) cat; mouser; kitten; grimalkin; tom- (Du) kat
lamas- panakot- (Tag) rekado; pansahog at panlasa sa lulutuing ulam- (Eng) spice- vleugje
lamesa- talad- (Tag) mesa; hapag; dulang; latok- (Eng) table- (Du) tafel- (Sp) mesa
laragway- larawang dagway; hulagway- (Tag) larawan- (Eng) portrait- (Du) portret
ligwan- (Tag) laywan- (Eng) Asiatic honeybee- Apis cerana
Lunes- ikaduhang adlaw sa semana; pulong-pahinungod sa Buwan o kang Luna ang Romanhong diyosa sa Buwan- (Tag) Lunes- (Eng) Monday- (Du) Maandag- (Sp) Lunes
lunhaw- berde- (Tag) luntian; berde- (Eng) green- (Du) groen
lusa- itlog sa kuto- (Tag) lisa- (Eng) nit- (Du) luizenei
lusong- lubkanan- (Tag) almires; dikdikan- (Eng) mortar
makinilya- (Tag) makinilya- (Eng) typewriting machine; typewriter- (Du) schrijfmachine
Martes- ikatulong adlaw sa semana; gihingalan-pahinungod sa planetang Mars- (Tag) Martes- (Eng) Tuesday- (Du) Dinsdag- (Sp) Martes
masukihon- masupilon; masupakon; masuklanon; masukolon; gahig ulo- (Tag) mapanghimagsik; sutil- (Eng) rebellious; disobedient; perverse; stiff-necked- (Du) hardnekkig; ongehoorzam
mira- usa ka tanom kansang migahing mga tagok gigamit sa insenso ug ubang pahumot; usa sa mga gasa sa tulo ka mago sa batang si Jesus- (Tag) mira- (Eng) myrrh- (Du) mirre
Miyerkoles- ikaupat nga adlaw sa semana; gihingalan pahinungod sa planetang Merkuryo- (Tag) Miyerkules- (Eng) Wednesday- (Du) Woensdag- (Sp) Miercoles
muta- (Tag) muta- (Eng) rheum; gound; sleepydust
mutya- perlas- (Tag) mutya; perlas- (Eng) pearl- (Sanskrit) mutya
ngano- pulong-pangutana sa hinungdan- (Tag) bakit; bakin at- (Eng) why- (Du) waarom- (Sp) por que
nobela- sugilambong- (Tag) nobela; kathambuhay- (Eng) novel- (Du) roman
nobena- siyam ka adlaw nga pag-ampo pahinungod ug pangalyupo kang Jesus ug sagad kang Maria ug sa mga santos- (Tag) nobena- (Eng) novena- (Du) noveen
obra maestra- labing maayong obra- (Tag) obra maestra; gurong-akda- (Eng) masterpiece; masterwork; magnum opus; chef-d'oeuvre- (Du) meesterwerk
osa- lagsaw- (Tag) usa; binaw; salindayaw(lalaki); libay(babae)- (Eng) deer; fawn; reindeer; stag; buck; doe; roe; hind- (Du) hert
paboreyal- (Tag) paboreal- (Eng) peacock; peafowl; peahen- (Du) pauw
paglaom- ang positibong pagdahom sa maayong dangatan sa mga pangandoy ug gusto- (Tag) pag-asa- (Eng) hope- (Du) hoop
palahubog- kanunayng magpalabig inom og bino- (Tag) lasenggo; boratsero- (Eng) drunkard- (Du) dronkaard
pana- tribuhanong hinagiban; busog ug udyong- (Tag) pana- (Eng) bow and arrow- (Du) boog en pijl
panday- (Tag) karpintero; anluwagi; alwagi- (Eng) carpenter- (Du) timmerman
pansat- kaamgid sa pasayan- (Tag) pansat- (Eng) prawn- (Du) steurgarnaal
papel- masulatan o sulatanang unang gipaila sa mga Ehiptohanon sa kalibotan ug ilang namugna gikan sa tanom nga ginganlag papiro; unang anibersaryo sa kaminyoon; responsibilidad o karakter nga giabaga o gihatagag kinabuhi sa usa ka tawo- (Tag) papel- (Eng) paper; role- (Du) papier; rol
pasongan- pakan-anan sa hayop; pasawanan- (Tag) sabsaban; labangan; habhaban- (Eng) manger; crib; trough- (Du) kribbe
payag- lagkaw- (Tag) kubo; dampa- (Eng) hut- (Du) hut
perlas- mutya; bililhong butang diha sa takubo nga matunaw kon ihumol og suka; ikakatloan nga kasumaran sa kaminyoon- (Tag) perlas; mutya- (Eng) pearl- (Du) parel
Pilipino- lumulupyo sa Pilipinas- (Tag) Pilipino- (Eng) Filipino- (Du) Filippijn
pirata- ang nagpasanay-hulad sa mga obra kansang katungod sa pagpagawas gipanag-iya sa uban; tulisan sa dagat- (Tag) pirata; lintawanin; tulisang-dagat- (Eng) pirate; buccaneer- (Du) zeerover; boekanier
plasa- hawan-lungsod- (Tag) plasa; liwasan; liwasang-bayan- (Eng) plaza- (Du) plein
punda- putos o hapin sa unlan; (Tag) punda- (Eng) pillowcase; pillowslip- (Du) kussensloop
rektanggulo- siradong pigura nga may upat ka 90 degrees nga anggulo ug kiliran diin duha sa nanagbuyon ug samag sukod nga mga linya mas taas o mubo kaysa laing duha nga nanagbuyon ug kaluhag sukod usabnga linya- (Tag) parihaba; paritadlong- (Eng) rectangle- (Du) rechthoek
rinyon- usa sa paris nga organong mosaan sa dugo ug makamugnag ihi; bato; amimislon- (Tag) bato- (Eng) kidney- (Du) nier
Sabado- ikapitong adlaw sa semana; gihingalan-pahinungod sa planetang Saturno; Adlawng Igpapahulay sa mga Judio ug usab sa mga Sabadista- (Tag) Sabado- (Eng) Saturday- (Du) Zaterdag- (Sp) Sabado
salbabida- molutaw o kinargahan sa hangin nga kaabyan sa tubig- (Tag) salbabida; timbulan- (Eng) life buoy; ring buoy- (Du) reddingsboei
salmo- berso o awit sa pagpangalyupo, pagpasalamat ug pagdayeg sa Diyos- (Tag) salmo; dalitsamba- (Eng) psalm- (Du) psalm
sandugo- pag-inom sa bino nga may mga patak sa dugo sa nanaghimog kasabotan; seremonyas sa paghiusa sa dugo timaan panaghigalaay, panagsangga ug pagkamatinud-anon sa gikauyonan- (Tag) sandugo; sandugoan- (Eng) blood compact- (Sp) pacto de sangre
sapiro- bililhong bato nga sagad asul; matang sa bulok; ika-45 nga kasumaran sa kaminyoon- (Tag) sapiro- (Eng) sapphire- (Du) saffier
serapin- manulonda nga nahisakop sa koro nga labing haduol sa Dios ug nagdilaab sa kalayo sa gugma- si Lucifer gituohang usa ka serapin kaniadto; anghel nga may tulo ka paresang pako- (Tag) serapin- (Eng) seraph- (Du) seraf
silaw- raya sa kahayag gikan sa Adlaw o ubang dan-ag; bidlisiw- (Tag) sinag; silahis- (Eng) ray; beam
siragana- ang matam-is nga pagkaong angay idalit talitapos ang tingkaon o piging- (Tag) panghimagas; minatamis- (Eng) dessert- (Dutch) dessert
sitsaron- (Tag) sitsaron- (Eng) fried pork rind; cracklings
sud-an- ipares sa kan-on; ikasuwa- (Tag) ulam- (Eng) viand
suliyaw- singgit; siyagit; hugyaw- (Tag) sigaw; hiyaw; palahaw; bulyaw- (Eng) shout; outcry- (Du) schreeuw
sungay- timaan sa kagahom ug kaharianon sa kanhiayng panahon; sangkap sa tradisyonal nga mga tambal nga gipanghimo sa ubang Asyanong herbalista; gam-onong puan sa pinuti ubp.- (Tag) sungay- (Eng) horn- (Dutch) hoorn
takgos- bugkos; higot; gapos; baat- (Tag) tungkos; bigkis; bungkos; tali- (Eng) tie; string- (Du) touw
talaadlawan- talaan sa personal nga panghitabo o alinghuna sa usa ka tawo matag adlaw- (Tag) talaarawan- (Eng) diary; daybook- (Du) dagboek
tampihak- dungandungan- (Tag) pilipisan- (Eng) temple
tanlag- konsensiya- (Tag) budhi; konsiyensiya- (Eng) conscience- (Du) geweten
tapolan- taspokan- (Tag) tamad; batugan; alisagsag- (Eng) lazy; indolent; slothful; supine- (n) idler; loafer- (Dutch) lui
tigpanukiduki- maampingong nagkaplag, nagsusi ug nagtuon alang sa katukmaan ug kahingpitan sa kamatuorang buot hibaloan; tigdukiduki- (Tag) mananaliksik; tagasaliksik- (Eng) researcher- (Dutch)
onderzooeker
tigre- may balhibong budlis-budlis buwaw ug itom, kining dako ug manunukob nga hayop maoy kabanay sa iring nga maantigong molangoy, mas aktibo sa kagabhion ug mahimong molungtad sa 20 ka tuig- (Tag) tigre- (Eng) tiger; tigress- (Du) tijger; tijgerin
ting-init- panahong labing init human sa tingsalingsing ug sa wala pa ang tinglarag; berano- (Tag) tag-init; tag-araw- (Eng) summer- (Du) zomer- (Sp) el verano
tinglarag- panahon sa pagpanglarag sa kadaahonan human sa ting-init ug sa wala pa ang tingtugnaw; tinglaya- (Tag) taglagas- (Eng) autumn; fall- (Du) herfst
tingsalingsing- panahon human sa tingtugnaw ug sa wala pa ang ting-init; tingpamulak- (Tag) tagsibol- (Eng) spring; springtime- (Du) voorjaar- (Sp) la primavera
tingtugnaw- panahong labing mabugnaw human sa tinglarag ug sa wala pa ang tingsalingsing; tingyelo; tingniyebe- (Tag) tagginaw; taglamig- (Eng) winter- (Du) winter- (Sp) el invierno
tinta- likidong de-kolor nga itubil o ipares sa kagamitang pangsipra o pangsuwat; unang namugna
sa mga Ehiptohanon gikan sa anuos, tubig ug duga sa mga utanon- (Tag) tinta- (Eng) ink- (Du) inkt
tisa- usa ka bungahoy; pangdrowing o pangsuwat sa pisara; blokeng binuwad o pinagba- (Tag) tisa; yeso; ladrilyo; laryo- (Eng) yellow sapote; egg fruit; canistel; chalk; brick- Pouteria campechiana
tudling- linyang inagian sa daro; linya- (Tag) tudling; pitak; hanay- (Eng) furrow; column- (Du) voor
udto- kabahin sa adlaw nga natung-an sa buntag ug hapon; kaudtohon- (Tag) tanghali; tanghaling-tapat- (Eng) noon; noontime; noontide; noonday; midday- (Du) middag
ulin- lubot sa sakayan o barko- (Tag) popa ng bapor- (Eng) stern
unlan- hunol nga pangbangil sa ulo; alugnan- (Tag) unan- (Eng) pillow- (Dutch) hoofdkussen
upaw- way buhok- (Tag) kalbo; panot; kutyog- (Eng) bald; hairless- (Du) kaal
utot- (Tag) utot- (Eng) flatus
walog- patag nga luna nataliwad-an sa duha ka bungtod o laing tag-as nga mga porma sa yuta; wawog; dal-og; lugot; lubo- (Tag) lambak- (Eng) valley; vale; dale; ravine; glen- (Dutch) dal; ravijn
yodo- gikan sa sagbot o pagkaong dagat, gulaman, tangkong, dahon sa gabi, ahos, iodized nga asin ubp; makatabang malikayan ang pagtungha sa bugon sa tutunlan- (Tag) yodo; yodin- (Eng) iodine- (Dutch) jodium
No comments:
Post a Comment